Өзбекстанның кейінгі даму тұжырымдамаларында ұлттық-мемлекеттік құрылыс стратегиясынан біртұтас аймақ құру идеясына өту XXI ғасырдағы ең басты міндеттердің бірі ретінде белгіленгені рас. Ш. Мирзиёев билікке келгелі бері Қырғызстанмен, Тәжікстанмен және Түрікменстанмен де байланыстарын жаңа деңгейге шығаруға деген ниет танытып, қажетті шаралар қабылданды. Өзбекстан Президенті 6-7 наурыз күндері Түрікменстанға жасаған алғашқы мемлекеттік сапарында Гурбангулы Бердымұхамедовпен кездесу барысында екіжақты ынтымақтастықты дамытудың жоспары туралы келісті, сонымен қатар, екі ел халықаралық алаңда бірлесіп жұмыс істейтін болды. Кездесуде аймақ үшін өте өзекті Арал, Каспий, трансшекаралық су ресурстарын пайдалану мәселелері жөнінде де пікір алмасылды.
Екіжақты қарым-қатынасты дамытудың инфрақұрылымдық негізі ретінде стратегиялық мәнге ие көлік, тасымал және логистика салаларын дамыту көзделіп отыр. Соңғы айларда Қазақстан мен Өзбекстанның тиісті министрліктері, ұлттық темір жол компаниялары арасында тығыз жұмыс жасалды. Ташкент өз тауарларын Еуропа нарықтарына Каспий теңізі арқылы шығару жөнінде Ашғабадпен қатар, Астанамен де келіссөздер жүргізіп отыр. Қазақстан аумағы арқылы Өзбекстанның ауыл шаруашылығы өнімдерін, Өзбекстан аумағына қазақстандық бидай мен ұн өнімдерін тасымалдау бойынша екіжақты жеңілдіктер мен шегерімдер жасау туралы келісілді. Өзбек тарапы Алматымен көліктік байланыстарды дамытуға айрықша көңіл бөліп, Ташкент пен Астана арасында аптасына бірнеше мәрте жедел пойыз қатынайтын болды.
Әсіресе, Өзбекстан мен Қазақстан қарым-қатынастарында болуы ықтимал өзгерістер Орталық Азияның даму келешегі мен бағытына әсер етеді деп ойлаймыз. Қос мемлекет – әлемдегі және аймақтағы жағдайлар бойынша, мүмкіндіктер мен қауіп-қатерлер турасында сындарлы пікір қалыптастырған, өз даму тәжірибесінен сабақ алған, бір-бірін әртүрлі қырынан таныған, ұлттық мақсаттарына қарай бағыт-бағдарын айқындаған салмақты елдер. Қазақстан мен Өзбекстан қазіргі жағдайда аймақтағы жағдай үшін тарихи және саяси жауапкершілігін сезіне бастады. Осы тұрғыдан алғанда, екі ел қол жеткізген халықаралық, экономикалық және мемлекеттік жетістіктерін екіжақты және аймақтық ынтымақтастықты дамыту мүддесіне пайдалана алады.
Өзбекстанда өткен жылы билік ауысып, жаңа президент сайланғалы бері ел билігі реформаларға мән беріп, саяси-экономикалық жүйе белгілі деңгейде либералдана бастады. Қазақстанда билік өкілеттіктеріне байланысты конституциялық реформалар жасалды. Түрікменстанда президенттік сайлау өткізіліп, саяси тұрақтылық сақталды. Демократиялық тәжірибелерге бой ұсынған Қырғызстанда саяси науқан енді қыза түсуде.
Өзбекстан – Каспий теңізіне тікелей шыға алмайтын және Қытаймен шекараласпайтын мемлекет. Сондықтан, географиялық тұрғыдан жабық Өзбекстан өз көршілерінің, әсіресе, Ресей, Қытай мен Батысқа шығу мүмкіндіктері бар Қазақстанның тасымал және транзиттік әлеуетін пайдалану мәселесіне мән беріп отыр. Өзбекстан тарапы Қазақстанның ірі халықаралық көлікті жобаларын орындау саласындағы жан-жақты мүмкіндіктерін жоғары бағалайтынын білдірді. Қазақстан – Ташкент үшін жақын әрі тиімді нарық болумен қатар, қаржы-инвестициялық әлеуеті, сыртқы нарықтармен тікелей байланысы анағұрлым дамыған мемлекет.
Мемлекет басшыларының кездесуі барысында алдағы 4-5 жылға арналған ортақ екіжақты жоспарлар турасында келісіліп, экономиканың маңызды салаларын қамтитын құжаттарға қол қойылып, жоғары деңгейдегі пікір алмасулар кезінде Орталық Азияның ынтымақтастық мәселелері мен салалалары қамтылады деген ойдамыз. Өзбекстан басшысының Астанаға сапары турасында сарапшылар арасында әртүрлі пікірлер айтылды. Бірінші көзқарас бойынша, Қазақстан мен Өзбекстан арасында жаңа қарым-қатынастар форматының қалыптасып, Орталық Азияның түйіні шешілмей келген ортақ мәселелеріне мән беріле бастауы – дер кезінде жасалған құптарлық қадам.
Бұл ойын жаттықтырушылар штабына өте мол ақпарат береді. Өзбекстан құрамасының өте мықты ойыншылары бар. Жақындап қалған Еуропа іріктеу чемпионатында сенім артып отырған футболшыларымызды тексеріп алсақ дейміз. Бұл қызықты ойын болғалы тұр, оған сенімдімін», - дейді Адиев. Қазақстан-Өзбекстан командалары бұған дейін 6 мәрте кездескен. Оның үшеуі тең өткен, екі ойында Өзбекстан, бір ойында Қазақстан жеңген. Биылғы кездесу өте ұзақ уақыттан бері өтіп отырған ойын – екі команда соңғы рет 2007 жылы Шымкентте кездескен. Бұл ойын тең аяқталған, бірақ, бұл ойынның «Алма ТV кубогы» аясында өткенін және бұл халықаралық кубокты Қазақстан құрамасының жеңіп алғанын ескерсек, Қазақстан құрамасы бұл тең ойынды жеңіске балайды. Дегенмен, финалда кездеспеген соң, фактінің аты факт, Өзбекстанмен тағы бір тең ойын тіркелген.
Қазақстан-Өзбекстан: Екі ел қатынастарындағы жаңа
ҚАЗАҚСТАН МЕН ӨЗБЕКСТАН: ӘРІПТЕСТІК КӨКЖИЕГІ
2019 жылы екі ел құрамасы кездесетін болған. Бірақ, коронавирус басталып кеткендіктен, кейінге қалған. Енді араға 15 жыл салып, 2019-да өтетін жер ретінде аталып қалған Ташкентте кездесейін деп отыр. Қазақстан-Өзбекстан командалары алғашқы кездесуін Алматыда өткіген. 1992 жылғы матчта Қазақстан 1:0 есебімен жеңіске жеткен. Одан кейінгі ойындарда не тең нәтижие не Өзбекстан құрамасының жеңісі тіркеліп отырған. 1992 жылы Ташкенттегі кездесуде тең ойын, 1994 жылғы Ташкенттегі турнирде 1:0 есебімен Өзбекстан жеңді. Жалпы, бұл кездесулердің бәрі жолдастық кездесулер немесе халықаралық кубоктар аясында өткенін айта кету керек. Екі ел арасындағы жалғыз ресми кездесу – 1998 жылғы әлем чемпионатының іріктеуінде (ІІ кезең) өткен. Алғашқы ойын Алматыда, тең есеп тіркелген, қарымта матч Ташкентте өткен – өзбектер қазақтардың қақпасына жауапсыз 4 гол соғып, жеңіске жеткен.
Қазақ-өзбек қатынасы қалай қалыптасты? - Qamshy
Қазақстан — Өзбекстан: сауда-экономикалық